Çin, Latin Amerika ülkesinde dev liman inşa etti

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) Tepesi kapsamında bir ortaya geldiği Peru Devlet Başkanı Dina Boluarte ile 14 Kasım’da limanın açılışını yaptı.

Çin’in Nesil ve Yol Teşebbüsü kapsamında inşa edilen Chancay Limanı, bir yanda Çin ile Peru ortasında deniz ticareti rotasını kısaltıp lojistik maliyetlerini azaltırken başka yanda başta Brezilya olmak üzere öbür Güney Amerika ülkelerine sağladığı kara temaslarıyla, Asya ile Latin Amerika ortasında yeni bir deniz-kara koridoru oluşturacak.

Deniz ve kara ticaretinde kritik bir geçiş noktası olarak Pasifik ticaretini bütünüyle yine biçimlendirme potansiyeli taşıyan proje, Çin’in, ABD’nin “arka bahçesi” olarak nitelendirilen bölgedeki stratejik nüfuzu artacak olması sebebiyle iki büyük güç ortasında jeopolitik rekabet bakımından da kıymet taşıyor.

“Chancay’dan Şanghay’a”

APEC Doruğu için Peru’yu ziyaret eden Çin Devlet Başkanı Şi, limanın açılışındaki konuşmasında, Çin’in, Çin ile Latin Amerika ortasında, Chancay Limanı’nın başlangıç noktası olduğu bir deniz-kara koridorunu inşa etmek için birlikte çalışmaya hazır olduğunu vurguladı.

Chancay Limanı’nın Peru’nun tarihi İnka Yolu ile Çin’in Deniz İpek Yolu’nun yeni bir ilişki noktası olacağına işaret eden Şi, “Çinli cetlerimiz bundan 2 bin yıl evvel Pasifik’e yelken açtı ve Doğu ile Batı’yı birleştiren Deniz İpek Yolu’nu şekillendirdi. Perulu İnka halkı da bundan 500 yıl evvel dağ yollarında ve vadilerde korkusuzca ilerleyip And Dağları’nı kuzeyden güneye kat ederek İnka Yolu’nu inşa etti.” dedi.

Şi, Chancay Limanı temasının Nesil ve Yol’un Peru’da kök salmasını sağlamanın ötesinde global boyutta ehemmiyeti olduğunun altını çizerek, “Chancay’dan Şanghay’a yeni bir deniz-kara geçişinin doğuşuna tanıklık ediyoruz.” tabirini kullandı.

Peru Devlet Başkanı Boluarte de Kuşak ve Yol kapsamında inşa edilen limanın, Peru’nun milletlerarası gemicilik ve ticaret merkezi olma gayesi doğrultusunda atılmış kıymetli bir adım olduğunu belirtti.

Boluarte, “Liman, Peru’nun, Latin Amerika ile Asya ortasında ilişki noktası olarak pozisyonunu tesis ederek Latin Amerika’nın bütünleşmesi ve refahını güçlendirecek.” değerlendirmesinde bulundu.

İnşaatı ve finansmanı Çin’den

Peru’nun Pasifik Okyanusu kıyısında, başşehir Lima’nın 70 kilometre kuzeyindeki 60 bin nüfuslu bir kent olan Chancay’da inşa edilen mega liman, tüm basamakları tamamlandığında, 15 güvertesiyle Güney Amerika’nın en büyük derin deniz limanı olacak.

Çin’in kıtadaki en büyük altyapı projelerinden olan liman, Çin ile Peru ortasındaki gemi nakliyat müddetini 23 gün kısaltırken lojistik maliyetleri yüzde 20 azaltacak.

Peru hükümeti, 2008’den itibaren bölgede liman inşası için milletlerarası ortak ve finansman arayışındayken, Çin’de 2012’de iktidara gelen Devlet Başkanı Şi Cinping’in başlattığı, o dönemki ismiyle “Bir Jenerasyon ve Bir Yol Projesi” ve bu kapsamda 21. Yüzyıl Deniz İpek Yolu’nu inşa etme planı, projenin hayata geçirilmesine yer sağladı.

Çin’in devlete ilişkin gemi nakliyeciliği ve liman işletmesi şirketi Cosco, 2019’da Perulu ortağı, dünyanın en büyük maden şirketlerinden Volcan ile limanın inşasına başladı. Yaklaşık 3,5 milyar dolara mal olan projenin finansmanını da Bank of China öncülüğündeki Çin bankaları konsorsiyumu üstlendi.

Peru hükümeti, projeden yıllık 4,5 milyar dolar gelir ve 10 yılda 8 bin 550 direkt istihdam bekliyor.

Deniz derinliği 18 metreyi bulan kıyı sınırı bölgeyi büyük bir derin deniz limanının inşasına elverişli kılıyor. Limanın tüm kademeleri tamamlandığında iskeleleri uçak gemilerinin dahi yanaşabileceği kapasitede olacak.

Brezilya kontağı kritik önemde

Chancay, çok sayıda Güney Amerika ülkesini birbirine bağlayan Pan-Amerikan Karayolu üzerinde yer alıyor. Kuzeyde Ekvador ve güneyde Şili’deki kritik limanları birbirine bağlamasının yanı sıra doğusundaki Brezilya ile kurulacak irtibatlarla geniş bir arka alan potansiyeline sahip bulunuyor.

Chancay Limanı’nın öngörülen kapasitesi, Çin ile Peru ortasında halihazırdaki ticaret hacmini epeyce aşıyor. İki ülkenin ticaret hacmi 2023’te 35,27 milyar dolar olmuştu. Kıyaslamak gerekirse Çin ile Brezilya ortasındaki ticaret hacmi bu periyotta 157,49 milyar dolara ulaşmıştı.

Veriler, Chancay Limanı’nın öngörülen yararları sağlayabilmesi için Peru’nun yanı sıra Brezilya başta olmak üzere öbür Latin Amerika ülkeleriyle ticarette de kullanması gerektiğini gösteriyor.

Çin’in bölgedeki kilit ortağı Brezilya’nın Pasifik Okyanusu’na direkt irtibatı olmaması da Chancay’ı ülke açısından değerli bir çekim merkezi haline getirecek.

Brezilya geçmişte daha çok ABD, Arjantin ve Avrupa ile ticaret yaparken bugün Çin ülkenin en büyük ticaret ortağı haline geldi. Brezilya’da Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula Da Silva başkanlığında hükümet, “Güney Amerika Entegrasyon Rotaları” projesiyle bölgedeki ulaştırma kontaklarını çeşitlendirmeyi hedefliyor. Bu bağlamda Peru ile kara ilişkilerini artıracak 5 yeni rota planlanıyor.

ABD, “arka bahçesindeki” gelişmelerden tedirgin

Çin’in, ABD’nin “arka bahçesi” olarak nitelendirilen bölgedeki stratejik nüfuzu artacak proje, Washington idaresini huzursuz ediyor.

ABD’de tekrar lider seçilen Donald Trump’ın birinci başkanlık periyodunda Dünya Bankası Temsilcisi olan Erik Bethel, mayısta ABD’nin Miami kentinde düzenlenen güvenlik konferansında şu sözleri kullanmıştı:

“Siz asıl Peru’daki Chancay Limanı Brezilya’ya bağlandığında olacakları bekleyin. Hepimizin için alarm zili çalacak. Şayet buna mana veremediyseniz Google’a bakın, değerli bir sıkıntı.”

ABD’li eski yetkilinin dışa vurduğu panik duygusu, Çin’in kıtadaki stratejik ayak izini artırmasının Washington’ı nasıl huzursuz ettiğini ortaya koyuyor.

Yakın vakit evvel emekliye ayrılan ABD Güney Komutanlığı Kumandanı Laura Richardson da Financial Times gazetesine verdiği mülakatta, Chancay Limanı’nın Çin savaş gemilerini barındırabileceği, bu sebeple güvenlik riski oluşturacağı ikazında bulunmuştu.

Çinli yetkililer limanın sivil ticaret dışında rastgele diğer kullanım emelini lisana getirmese de, ABD ordusu ve istihbaratı, Çin’in inşa ettiği deniz çok limanları, askeri kullanım mümkünlüğünü da hesaba katarak çift fonksiyonlu tasarladığı savları daha evvel raporlarında lisana getirmişti.
AA