‘Dünya, ABD ve Çin’e yetecek kadar büyük’

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) Doruğu kapsamında San Francisco kentinde Şi ile bir ortaya gelen Biden, toplantının başında konuğuna hitaben yaptığı giriş konuşmasında, “Her vakit olduğu üzere yüz yüze görüşmenin yerini hiçbir şey tutamaz. Tartışmalarımızı her vakit açık kelamlı bulmuş ve takdir etmişimdir.” tabirini kullandı.

Biden, “İklim değişikliğinden narkotikle çabaya ve yapay zekaya kadar karşılaştığımız kritik global zorluklar, ortak gayretlerimizi gerektiriyor. Bu tartışmayı başlatmayı sabırsızlıkla bekliyorum.” diye konuştu.

Çinli mevkidaşıyla “her vakit tıpkı fikirde olmadıklarını” lisana getiren ABD Lideri, “Rekabetin çatışmaya dönüşmemesini sağlamalıyız ve rekabeti her vakit sorumlu bir formda yönetmek zorundayız.” dedi.

Biden, dün yaptığı açıklamada, Şi ile yapacağı görüşmenin bağlantıları “normalleştirmek için bir adım” olmasını umduğunu söylemiş ve olağanlaşmanın, “bir kriz olduğunda telefonu açıp konuşabilmeyi ve orduların birbiriyle temas halinde olmasını sağlayabilmeyi” de içerdiğini lisana getirmişti.

Şİ’NİN AÇIKLAMALARI

Çin Devlet Lideri Şi Cinping, ABD Lideri Joe Biden ile San Francisco’daki görüşmesinde, Washington idaresine, egemenlik ihtilafı içinde olduğu Tayvan’ın bağımsızlığını desteklememesi ve ihracat kısıtlamaları, yatırım denetimleri ve tek taraflı yaptırımlarla Çin’in teknolojik gelişimini engellemeye çalışmaması gerektiği iletisini verdi.

Çin Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamaya nazaran, San Francisco’da Filoli Malikanesi’nde gerçekleştirilen görüşmede iki başkan, Çin-ABD alakalarının doğrultusunu ve dünyada barış ile istikrarı etkileyen kapsamlı ve stratejik problemlerde görüş alışverişinde bulundu.

Şi, görüşmede, dünyanın en büyük ekonomilerine sahip iki ülkenin münasebetlerinin sağlıklı doğrultuda yürütülmesine ait unsurların yanında, esas uyuşmazlık mevzuları olan Tayvan sorunu ve teknolojik rekabet üzerinde durdu.

“ABD, ÇİN İLE TAYVAN’IN BARIŞÇI BİRLEŞMESİNİ DESTEKLEMELİ”

Tayvan meselesinin, Çin-ABD bağlarında en kıymetli ve hassas problem olduğunun altını çizen Şi, Washington’dan, Tayvan konusunda Biden ile geçen yıl Endonezya’nın Bali Adası’nda yaptıkları görüşmede verilen kelamların tutulmasını istedi.

Şi, “ABD, Tayvan’ın bağımsızlığını desteklemeyeceğine dair taahhüdünü yerine getirecek somut adımlar atmalı, Tayvan’ı silahlandırmaya son vermeli ve Çin ile barışçı birleşmesini desteklemeli.” dedi.

Çin başkanı, Ada ile tekrar birleşmeyi gerçekleştirmekte kararlı olduklarını, bunun engellenemeyeceğini vurguladı.

“TEKNOLOJİK GELİŞİMİ ENGELLEMEK, ÇİN HALKINI KALKINMA HAKKINDAN YOKSUN BIRAKMAKTIR”

ABD’nin son periyotta çip kesimindeki ihracat kısıtlamaları, yarı iletkenler, kuantum ve yapay zeka üzere ileri teknolojilerinde yatırım denetimlerinin ve tek taraflı yaptırımların Çin’in legal çıkarlarına ziyan verdiğine işaret eden Şi, “Çin’in teknolojik gelişimini engellemek, yüksek nitelikli kalkınmayı bastırmak ve Çin halkını kalkınma hakkından yoksun bırakmaktır.” sözünü kullandı.

Şi, Çin’in kalkınmasının ve büyümesinin kendi iç mantığında ilerlediğini ve dış güçlerce durdurulamayacağını belirterek, ABD’den bu mevzudaki telaşlarını ciddiye almasını, tek taraflı yaptırımları kaldırarak Çin işletmelerine eşit, adil ve ayrımcı olmayan kurallar sağlayacak somut adımlar atmasını istedi.

– “DÜNYA, ABD VE ÇİN’E YETECEK KADAR BÜYÜK”

Dünyanın yüzyıldır görülmeyen değişimlerden geçtiği bir periyotta, büyük güç rekabetinin ne Çin’in ne de ABD’nin ne de dünyanın karşı karşıya olduğu sorunları çözemeyeceğini vurgulayan Şi, “Dünya, ABD ve Çin’e yetecek kadar büyük. Bir ülkenin başarısı oburu için fırsattır.” diye konuştu.

Şi, Çin-ABD bağlantısının “dünyanın en kıymetli ikili ilgisi olduğunun” altını çizerek, “Çin ve ABD üzere büyük ülkeler için birbirine sırtını dönmek seçenek olamaz. Bir tarafın oburunu kendi modeline nazaran biçimlendirmesi gerçekçi değil. Çatışma ve cepheleşme her iki taraf için de katlanılmaz sonuçlar doğuracaktır.” değerlendirmesinde bulundu.

İki ülke başkanları olarak münasebetlerini sorumlu halde yönetilmesi konusunda kendi halkları, dünya ve tarih önünde büyük sorumluluk taşıdıklarına dikkati çeken Şi, şunları kaydetti:

“Çin-ABD bağlarında iki yol var. Biri dayanışma ve işbirliği içinde global güvenliği ve refahı teşvik etmek, oburu, ‘sıfır toplamlı oyun’ mantığına saplanarak düşmanlığı ve cepheleşmeyi kışkırtmak, dünyayı karışıklığa ve bölünmeye sürüklemek. Bu iki yol, insanlığın ve gezegenin geleceğine karar verecek iki farklı doğrultuya işaret ediyor.”

“ÇİN, ABD’Yİ YERİNDEN ETMEYİ AMAÇLAMIYOR”

Çin çağdaşlaşmasının ve kalkınmasının kendi mantığı ve dinamikleri içinde geliştiğini, stratejik amacının Çin ulusal her cephede canlanması olduğunu vurgulayan Şi, “Çin, ne eski sömürgeciliği ve yağma yolunu izleyecek ne de güçlendikçe hegemonya arayışında olacak. İdeoloji ihraç etmeyecek, hiçbir ülkeyle ideolojik çatışmaya girmeyeceğiz. Çin, ABD’yi geçmeyi yahut onun yerini almayı amaçlamıyor. ABD de Çin’i bastırma ve çevreleme planı kurmamalı.” dedi.

Çin Devlet Lideri Şi, iki ülkenin münasebetlerini karşılıklı hürmet, barış içinde bir ortada yaşama ve kazan-kazan işbirliği temelinde sürdürmesi gerektiğini, büyük ülkeler olarak sorumluluklarının farkında olarak insanlığın karşı karşıya olduğu problemlere birlikte tahlil bulmaya çalışması gerektiğini kelamlarına ekledi.

İki önder, APEC Tepesi çerçevesinde bir yıl ortadan sonra birinci sefer bir ortaya gelirken görüşme için tepenin yapıldığı bölgeden epeyce uzak ve tenha bir yer olan Filoli Malikanesi tercih edildi.

Biden ve Şi, en son Kasım 2022’de Endonezya’daki G20 Tepesi’nde yüz yüze görüşmüştü. Bu yıl Hindistan’ın başşehri Yeni Delhi’de düzenlenen G20 Doruğu’na Biden katılırken Çin önderi iştirak etmemişti.

AA