Iraklılar: ‘Saddam Hüseyin vaktinde daha iyiydik’

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Kâr maksadı gütmeyen global bir anket kuruluşu olan Gallup International, Şubat ayında, Irak’ın 18 vilayetinden ulusal yapıyı temsil eden 2024 kişinin katıldığı bir kamuoyu araştırması yaptı.

Irak’ın şu anki durumu ile ABD işgali öncesindeki hali ortasındaki fark sorulduğunda, ankete katılanların yüzde 60’ı şu an durumun daha berbat olduğunu, yüzde 40’ı ise daha güzel olduğunu söyledi.

Irak’ta nüfusun çoğunluğunu oluşturan Şii Arapların 2003 yılından sonra siyasette yük kazanması, ülkenin Sünni Arap, Kürt ve öteki azınlık toplumlarından halkta rahatsızlık yarattı.

Bu mezhebe dayalı ayrılıklar, kamuoyu araştrmasına da yansıdı. Örneğin Iraklı Sünni Müslümanların yaklaşık yüzde 54’ü Saddam Hüseyin vaktinde hayatlarının daha uygun olduğunu söyledi.

Bu karamsar değerlendirmelere rağmen anket kimi ilerlemelere de işaret ediyor. Örneğin iştirakçilerin yalnızca üçte biri bugün “Irak yoksul bir ülke” diyor.

Oysa Gallup’un 2003 yılında Irak’ta yaptığı ve tıpkı soruyu sorduğu bir ankette, iştirakçilerin üçte ikisinin ülkeyi “fakir” olarak nitelendirmişti.

Anbar vilayetinde yaşayan 45 yaşındaki bir kişi araştırmacılara “Durumun düzgüne mi berbata mi gittiğini kıymetlendirmek çok sıkıntı. Değişiklikler umut veriyor ve çoklukla geçmişi unutuyoruz. İktisat gelişmiş olabilir lakin üretim ve güvenlikte geriledik” dedi.

ABD ve birtakım müttefikleri, 2003 yılında, Irak’ı, ülkede kitle imha silahları bulunduğu ve Saddam Hüseyin rejiminin global güvenliğe yönelik bir tehdit oluşturduğunu savunarak işgal etmişti.

Fakat işgalden sonra ülkede hiçbir kitle imha silahı bulunmadı. Savaş yüz binlerce Iraklının vefatına ve ülkede bir türlü sonu gelmeyen bir istikrarsızlığın hükümran olmasına yol açtı.

ABD idaresinin işgali yasallaştırmaya yönelik münasebetleri bir yana, Iraklıların birçok savaşın gerisinde diğer sebepler olduğuna inanıyor.

Ankete nazaran Iraklıların yüzde 51’i ABD’nin ülkeyi, doğal kaynaklarına el koymak için işgal ettiğini düşünüyor.

Bu his bilhassa de doğal gaz ve petrol bakımından güçlü, güneydoğudaki Anbar vilayetinde çok güçlü.

Bu ortada, Gallup’un anketine katılanların yüzde 29’u, işgalin asıl emelinin Saddam Hüseyin rejimini devirmek olduğuna inanıyor. “ABD’nin taşeron şirketlerinin çıkarları”, “terörle mücadele” ve “Irak’a demokrasiyi getirmek” üzere işgal sebebi seçenekleri çok daha geriden geliyor.

ABD öncülüğündeki işgal başladığında Irak’taki farklı mezheplerden milisler de ortaya çıkan boşluğu doldurmak üzere hareketlendi. Nüfusunun yaklaşık yüzde 60’ı Saddam Hüseyin idaresi tarafından uzun müddettir baskı altında tutulmuş Şiilerden oluşan Irak’taki güç çabasında, komşu İran’ın da tesiri arttı.

Bunu kuzeydeki, yeni Irak’ta sesini kaybettiğini hisseden Sünni nüfus içerisinde dayanak bulan IŞİD’in ortaya çıkışı ve güçlenmesi izledi. 2014 yılında Irak’taki güç uğraşında yeni bir devir başlamış oldu.

Bağdat’taki idare 2018 yılında, çok büyük ABD ve Batı askeri takviyesi sayesinde IŞİD’i püskürtmeyi başarınca, bir cins istikrar tekrar oluştu.

Iraklılar, Gallup’un araştırmasına nazaran, ABD’nin ülkenin geleceğinde nasıl bir rol oynaması gerektiği konusunda farklı eğilimlere sahip.

Ülkedeki ayaklanmaların en yaygın olduğu 2007 yılında170 bini bulan Amerikan askerlerinin sayısı bugün yaklaşık 2500’e kadar inmiş.

Ankete katılanlardan Irak’ın güneyinde yaşayanlar ABD güçlerinin derhal terketmesinden yana eğilim gösterirken, kuzeyde yaşayanlar – Kürdistan bölgesi dahil – ülkede bir cins Amerikan varlığının sürmesi gerektiği görüşünde.

Iraklı Şiilerin yaklaşık yüzde 75’i ABD ve koalisyon güçlerinin ülkeye gelişini olumsuz buluyor. Siyasi ve askeri olarak Rusya’yı müttefik olarak görmek istiyorlar. Toplumun bu kısmının Tahran ve Moskov ile yakın bağlantıları göz önüne alındığında istikrarsızlığa yatkın bu bölgede, bu eğilim şaşırtan değil.

Ekonomik olarak Çin, aslında klâsik olarak Amerikan tesir alanı içine giren bu bölgede son yıllarda daha görünür bir profil sergilemeye başladı.

Çin kısa müddet evvel tekrar diplomatik münasebet kurma kararı alan İran ile Suudi Arabistan ortasındaki “yumuşamayı” kamuoyuna duyuran ülke oldu.

Fakat gençler gelecekleri için çok umutlu değil. Bağdat sokaklarında 2019 yılında ortaya çıkan Teşrin ya da Ekim Hareketi çok sert bir biçimde bastırıldı.

Iraklıların yüzde 47’si ülkede kalmak ve Irak’ı tekrar inşa etmek istediklerini söylüyor lakin yüzde 25’i yani her dört bireyden biri ülkeyi terk etme isteğinde.

İsmini vermeden araştırmacılarla konuşan bir Iraklı, “Sayıları giderek artan Iraklı gençler, bilhassa de Bağdat’ta yaşayan genç erkekler, yurt dışında daha âlâ bir gelecek kurabileceğini düşünüyor” dedi.

Gelecekle ilgili eğilimleri yaşlara nazaran tahlil ettiğinizde esasen açıkça görülüyor.

18-24 yaş ortasındaki yaklaşık her üç Iraklıdan biri ülkeyi terk etmek istiyor. Bu da ülkenin siyasi aktörleri ve önce eski devam eden yolsuzluk konusundaki karamsarlığı yansıtıyor.

Fakat Irak’ın karmaşık yapısı ve gündemini istatistiklere indirgemek kusur olur.

Milyonlarca Iraklı için son 20 yıla damgasını vuran şey travma ve kaos oldu.

Yine de bir yandan geçmişin mirasını devralırken, bir yandan da daha âlâ bir gelecek kurmak isteyen yeni bir jenerasyon yetişiyor.

Irak nüfusunun en az yüzde 40’ı 15 yaşın altında. Bu genç kuşak ekonomik teminat ve iş imkanları istiyor, tıpkı vakitte barış ve istikrarı özlüyor.

Irak’ın önderleri ve memleketler arası destekçilerinin bunu görmesi umuluyor.

BBCTürkçe