İsrail-Filistin ortasında tarihe geçen 10 esir takası

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

İsrail ile Hamas ortasında çatışmalara insani orta verecek uzlaşmada öngörülen esir takası, Tel Aviv ile Filistinli kümeler ortasında geçmişte yapılan esir değişimlerini yine gündeme getirdi.

İsrail hükümeti, dün gece yaptığı açıklamada, Gazze Şeridi’nde Hamas ile çatışmalara 4 gün insani orta verilmesini ve esir takasını kabul ettiğini duyurmuştu.

Bunun “Gazze’deki İsrailli esirlerin tümünün geri getirilmesi gayesinin birinci aşaması” olduğu tabir edilen açıklamada, “50 rehinenin özgür bırakılması için çatışmalara orta verilmesinin öngörüldüğü” sözü yer almıştı.

İsrail kabinesinin açıklamasında hür bırakılacak her 10 esir için ek bir gün daha çatışmalara orta verileceği tabir edilirken İsrail hükümeti ve ordusunun “Hamas’ın tasfiyesi için savaşı sürdüreceğinin” altı çizilmişti.

Ardından Hamas da esir takası ve insani ortaya ait mutabakata varıldığını duyurdu. Hamas, yazılı açıklamasında, insani ortanın 4 gün süreceği ve bu müddette özgür bırakılacak 50 İsrailli esire karşılık İsrail hapishanelerinden 150 Filistinlinin salıverileceği bilgisini paylaştı.

Uzlaşma uyarınca, belirlenen 4 günlük insani orta müddetince yakıt ve insani yardım tırları Gazze’nin her bölgesine taşınacak. Gazze Şeridi’nin güneyindeki hava trafiği tüm gün, kuzeyinde ise 10.00 ile 16.00 saatleri ortasında günlük 6 saat durdurulacak. İsrail güçleri, tüm Gazze Şeridi’nde kimseyi alıkoymama ve kimseye saldırmama temeline bağlı kalacak.

İnsanların Gazze’de kuzeyden güneye Salahaddin Yolu boyunca özgür hareket edeceğine dair teminatın alındığı belirtildi.

İsrail’e nazaran, Gazze Şeridi’nde Hamas’ın silahlı kanadı Kassam Tugayları’nın elinde 239 İsrailli esir bulunuyor. İsrail ayrıyeten, Hamas’ı 2014’ten bu yana 4 vatandaşını da esir almakla suçluyor.

Öte yandan Filistin Esirler Cemiyetine nazaran, İsrail cezaevlerinde 200’ü çocuk, 78’i bayan olmak üzere 7 bin Filistinli esir tutuluyor.

Yine Filistin Esirler Cemiyetine nazaran, İsrail güçleri, 7 Ekim’den bu yana yalnızca işgal altındaki Batı Şeria’da 3 bin Filistinliyi gözaltına aldı.

1948’DEN BU YANA ESİR TAKASI ÇABALARI

İsrail’in işgal altındaki Filistin topraklarında 1948’de kurulmasından bu yana Filistinliler ile Arap hükümetleri, İsrail hapishanelerindeki Filistinli esirlerin özgür bırakılması için ağır efor sarf etti.

Esir takası mutabakatları iki taraf ortasındaki en tanınan ve en kullanışlı çatışma aracını temsil ediyor.

AA muhabiri, Filistinli kümeler ile İsrail ortasında 1968’den 2011’e dek varılan en değerli 10 esir takası muahedesini derledi.

23 TEMMUZ 1968

Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) ile İsrail ortasındaki birinci esir takası 23 Temmuz 1968’de gerçekleşti.

Yusuf er-Radi ile Leyla Halid liderliğindeki Filistin Kurtuluşu Halk Cephesi (FHKC) mensuplarının İsrail’in El-Al Hava Yollarına ilişkin bir yolcu uçağını İtalya’nın başşehri Roma’dan Cezayir’e kaçırması olayının akabinde taraflar ortasında birinci defa esir takası yapıldı.

Uluslararası Kızılhaç Komitesinin arabuluculuğunda gerçekleşen eşir takasında, FHKC, İsrail’in ağır cezalara çarptırılan 37 Filistinli esiri hür bırakması karşılığında kelam konusu uçağın yolcularını özgür bıraktı.

1969

Bir defa daha Leyla Halid liderliğindeki FHKC’li bir küme, İsrail cezaevlerindeki Filistinli esirlerin hür bırakılması için İsrail’e ilişkin bir uçağı kaçırma teşebbüsünde bulundu. Teşebbüs başarısızlıkla sonuçlandı ve uçağın İngiltere’ye inmesiyle birlikte İngiliz güçleri bir FHKC’liyi öldürdü, Leyla Halid’i ise gözaltına aldı.

Daha sonra bir İngiliz uçağını kaçıran FHKC, Leyla Halid’in hür bırakılması talebinde bulundu. Bu çerçevede bir mutabakat yapıldı ve Halid hür kaldı.

28 OCAK 1971

Filistin Ulusal Kurtuluş Hareketi (Fetih) ile İsrail ortasında, Memleketler arası Kızılhaç Komitesinin arabuluculuğunda imzalanan muahede gereği, Fetih mensuplarınca kaçırılan İsrail askeri Shmuel Fayez’in özgür bırakılması karşılığında Filistinli Esir Mahmud Bekir Hicazi hür bırakıldı.

14 MART 1979

İsrail ile FKÖ ortasında, örgütün fraksiyonlarından Halk Cephesi-Genel Komutanlık tarafından 5 Nisan 1978’de esir alınan İsrail askeri Abraham Amram’ın özgür bırakıldığı “Martı” ismi verilen takas. Bu muahede çerçevesinde İsrail, 12’si bayan olmak üzere birçok Filistinli kümeden 76 esiri özgür bıraktı.

ŞUBAT 1980

İsrail hükümeti, Fetih hareketi tarafından gözaltına alınan İsrail Dış İstihbarat Servisi (Mossad) için çalışan Ürdün vatandaşı Emine Davut el-Müftü’ün özgür bırakılması karşılığında Filistinli esir Mehdi Bsiso’nun özgür bırakılmasına karar verdi. Değişim, Memleketler arası Kızılhaç Komitesi nezaretinde Kıbrıs’ta gerçekleşti.

23 KASIM 1983

İsrail hükümeti ile Fetih ortasında varılan muahede uyarınca, İsrail’in Güney Lübnan’daki “Ensar Gözaltı Merkezi”ndeki 4 bin 700 Filistinli ile Lübnanlı tüm esirler ve İsrail hapishanelerindeki 65 esiri özgür bırakması karşılığında 6 İsrailli asker hür bırakıldı.

20 MAYIS 1985

İsrail, FHKC ile Celile Operasyonu ismi verilen bir değişim gerçekleştirdi. Bu operasyonda, FHKC’nin elindeki 3 İsrail askeri karşılığında 1155 Filistinli ve Lübnanlı esir hür kaldı.

1997’DE PİR AHMET YASİN ÖZGÜR BIRAKILDI

Ürdün’de 1997’de devrin Hamas Siyasi Ofis Lideri Halid Meşal’e yönelik başarısız bir suikast teşebbüsünün akabinde 2 Mossad casusunun özgür bırakılmasına karşılık Hamas’ın kurucusu Pir Ahmed Yasin ve 2 arkadaşı salıverildi.

EKİM 2009

İsrail, 25 Haziran 2006’da Filistinli direniş kümeleri tarafından esir alınan İsrailli asker Gilad Şalit’i gösteren 2 dakikalık bir görüntü klip karşılığında Batı Şeria ve Gazze Şeridi’ndeki 20 Filistinli esiri özgür bıraktı.

11 EKİM 2011

Hamas’ın “Özgürlüğe Sadakat”, Tel Aviv’in ise “Kapanış Zamanı” olarak isimlendirdiği süreçte İsrail’in 1027 Filistinli esiri, Hamas’ın da asker Şalit’i hür bırakmasıyla sonuçlanan büyük bir esir değişimi gerçekleşti. AA