MİT’in takas operasyonu dünya basınında! Takasta öne çıkan isimler

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT), ABD, Almanya, Polonya, Slovenya, Norveç, Rusya ve Belarus cezaevlerinde bulunan 26 kişinin karşılıklı değişimini içeren son devrin en geniş kapsamlı takas operasyonuna imza attı.

Ankara’da gerçekleşen takas operasyonu kapsamında ABD’den iki, Almanya, Polonya, Slovenya, Norveç ve Rusya’dan birer uçak olmak üzere 7 uçak ile 26 kişi Türkiye’ye nakledildi.

Operasyon kapsamında ikisi çocuk 10 kişinin Rusya’ya, 13 kişinin Almanya’ya, 3 kişinin de ABD’ye nakli sağlandı.

Operasyonda takas edilenler ortasında The Wall Street Journal muhabiri Evan Gershkovich, ABD’li eski Deniz Piyadesi Paul Whela, Almanya vatandaşı paralı asker Rico Krieger, Rus muhalif İlya Yashin, Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSB) subayı Vadim Krasikov öne çıkıyor.

Operasyon dünya basınında geniş yer bulurken birçok haberde Türkiye’nin oynadığı role dikkat çekildi.

ABD

New York Times (NYT) gazetesi, MİT’in tutuklu takası operasyonunu “Rusya kapsamlı tutuklu takasında Evan Gershkovich’i özgür bıraktı” başlığıyla sayfasına taşıdı. Haberde, Wall Street Journal (WSJ) muhabiri ve başkalarının Rusya ile Batı ortasında “on yıllardır gerçekleşen en geniş kapsamlı takasla” Türkiye’de özgür bırakıldığı bildirildi.

Sovyetler Birliği’nin dağılmasından bu yana Moskova’nın birinci sefer “önde gelen muhalifleri” hür bıraktığı belirtilen haberde, “Anlaşmanın kapsamının Sovyet sonrası periyotta çok az örneği var.” sözüne yer verildi.

Washington Post (WP) gazetesi de Gershkovich’in hür bırakılmasını ön plana taşıdığı başlığında takas operasyonu “dönüm noktası” olarak nitelendirildi. Haberde 7 ülkenin “Soğuk Savaş’ın doruğundan bu yana yapılan en büyük tutuklu takasında en az iki düzine kişiyi değiş tokuş” ettiği kaydedildi.

Takasın “tarihteki en karmaşık takaslardan biri” olduğu vurgulanan haberde, bunun ABD-Rusya ilgilerinin “hiç olmadığı kadar makûs bir savaş döneminde” gerçekleştiği tabir edildi. MİT’in operasyonu iki ülke ortasında yapılan evvelki takaslarla kıyaslanarak, “Perşembe günkü takas çok daha karmaşıktı zira yedi ülkeyi kapsıyordu.” denildi.

Wall Street Journal (WSJ) gazetesi ise takas operasyonunu “WSJ muhabiri Evan Gershkovich hür bırakıldı” başlığıyla duyurdu. “Soğuk Savaş’tan bu yana en büyük Doğu-Batı tutuklu takası” sözü kullanılan haberde, 32 yaşındaki gazetecinin özgür bırakılmasının sağlandığı vurgulandı.

CNN, Gershkovich ve Paul Whelan’ın hür bırakılmasına vurgu yaptığı haberinde MİT’in yönettiği operasyonu “tarihi tutuklu takası” olarak nitelendirdi.

Associated Press’in haberinde ise MİT’in yürüttüğü operasyon, “Sovyet sonrası tarihin en büyük tutuklu takası” olarak duyurularak, bunun Washington-Rusya münasebetlerinin Soğuk Savaş’tan sonra “en düşük noktada” olduğu bir periyotta gerçekleşmesine dikkat çekildi. Haberde, “kapsamı şaşırtıcı” olarak nitelendirilen takasın “yıllar süren bâtın görüşmelerin” akabinde uygulandığı tabir edildi.

İngiltere

İngiltere’de The Times gazetesi, takas operasyonunun Türkiye’nin başşehrinde yapıldığını belirterek, “Takas, geçmişteki takaslarda kilit rol oynayan bir ülkenin başşehri olan Ankara’da gerçekleşti.” sözüne yer verdi.

Haberde, Türkiye’nin 2022’de de Washington ile Moskova ortasında tutuklu takası gerçekleştirdiği hatırlatılarak, bunun ABD’de uyuşturucu kaçakçılığı suçlamasıyla mahpusta bulunan Rus pilot Konstantin Yaroshenko ile Rusya’da polise taarruz suçlamasıyla mahpusta bulunan eski ABD deniz piyadesi Trevor Reed’i kapsadığı aktarıldı.

Sky News haberinde de takas operasyonunun Ankara’da gerçekleştiği vurgulanarak, bu operasyonun, “Soğuk Savaş’tan bu yana yapılan en büyük takas” olduğu ve “bir dizi yüksek profilli ismin özgür bırakıldığına” dikkat çekildi.

BBC’nin haberinde, operasyonun “modern tarihin en büyük ve en sıra dışı tutuklu takaslarından biri olduğu” değerlendirmesine yer verildi. Haberde, “Sadece 24’e varan çok sayıdaki ferdi tahliye açısından değil, birebir vakitte ABD, Rusya, Almanya ve öbür 3 Avrupa ülkesi olmak üzere ülke sayısı açısından da sıra dışı.” tabiri kullanıldı.

İngiliz The Guardian gazetesinin haberinde de Rusya’da tutuklu bulunan çok sayıda yabancı ülke vatandaşı ile Rus siyasalların hür bırakılmasını içeren “büyük takasın” Ankara’da gerçekleştiği kaydedildi.

İsviçre

İsviçre kamu yayın kuruluşu RSI haberinde, takasın MİT’in koordinesinde Ankara’da yapıldığına yer verdi.

Ülkede Almanca yayın yapan SRF Televizyonu da MİT’in uyumuyla gerçekleşen operasyonda toplam 7 ülkeden 26 kişinin takas edildiği bildirildi. Haberde, operasyona 7 uçağın katıldığı da yer aldı.

Almanca yayın yapan Tages-Anzeiger gazetesi ise Türkiye’de Rusya, ABD, Almanya ve başka Avrupa ülkeleri ortasında büyük bir tutuklu değişimi yapıldığını belirtti.

Haberde, “Türkiye, her iki tarafla olan bağları sayesinde Moskova ile Batı ortasındaki esir değişiminde tartışmasız değerli bir rol oynadı.” tabirleri kullanıldı.

Hollanda

Hollanda kamu yayın kuruluşu NOS’nin haberinde, takasın Cumhurbaşkanlığından duyurulduğu belirtildi. Haberde, takasın MİT’in koordinesinde Ankara’da yapıldığına yer verildi.

AD gazetesi, mevzu hakkındaki haberinin başlığında “Rusya ve Batı ortasında Soğuk Savaş’tan bu yana en büyük esir değişimi” sözü kullanılırken takasın Türkiye’nin başşehri Ankara’da gerçekleştirdiği aktarıldı.

Trouw gazetesinde takasın “Soğuk Savaş’tan bu yana gerçekleşen en büyük tutuklu takası olduğu” vurgulanırken, MİT’in uyumuyla gerçekleşen operasyonda toplam 7 ülkeden 26 kişinin takas edildiği bildirildi. Haberde, takasa Türk hükümetinin arabuluculuk yaptığını bildirilerek, operasyona 7 uçağın katıldığı bilgisi de yer aldı.

NRC gazetesinin haberinde Türkiye’de Rusya, ABD, Almanya ve başka Avrupa ülkeleri ortasında büyük bir “tutuklu değişimi” yaşandığını belirtildi. Haberde, takasın Türkiye’nin uyumunda gerçekleştiği ve Türk yetkililerin Amerikalı gazeteci Evan Gershkovich ve eski deniz piyadesi Paul Whelan’ın özgür bırakıldığını doğruladığı aktarıldı.

Fransa

Fransız gazetesi Le Parisien’deki haberde, Rus ve Batılı 26 tutuklunun Ankara’da takas edildiği bildirilerek, bu takasının “Soğuk Savaş’tan bu yana en kıymetli takaslardan biri” olduğu vurgulandı. Haberde, takas edilenler ortasında Amerikalı gazeteci Evan Gershkovich ve eski ABD Deniz Piyadesi Paul Whelan’ın isimlerinin öne çıktığı aktarıldı.

Ülkenin önde gelen gazetelerinden Le Monde’da da Türkiye’nin arabulucuğu ile Rusya ile “büyük bir tutuklu takasının” yapıldığı, 7 ülkeyi kapsayan takasın Ankara’da koordine edildiği belirtildi.

Liberation gazetesi ise Ankara’da Rusya ve çok sayıda Batılı ülke ortasında 26 kişinin takas edildiğini ve bunun “Rusya ile Soğuk Savaş’tan bu yana yapılan en büyük tutuklu takası” olduğunu kaydetti.

Belçika

Ülkenin önde gelen gazetelerinden Flamanca yayın yapan De Morgen’in haberinde, takasın Ankara’da yapıldığı belirtilerek, Türkiye’nin “büyük mahkum takasında” rol oynadığı kaydedildi.

Takasın MİT tarafından koordine edildiği aktarılan haberde, teşkilatın “önemli bir arabuluculuk rolü” üstlendiğini söz edildi.

Habere, bu takasın Soğuk Savaş’ın sona ermesinden bu yana “en büyük tutuklu takası” olduğuna dikkat çekildi.

Asya-Pasifik

Avustralya Yayın Kurumu (ABC), MİT’in operasyonunu “Tutuklu Amerikalılar Evan Gershkovich ve Paul Whelan büyük global tutuklu takasında özgür bırakıldı” başlığıyla gündeme taşıdı. Haberde, “Soğuk Savaş’tan bu yana en büyük memleketler arası tutuklu takasını” Türkiye’nin koordine ettiği aktarıldı.

Avustralya merkezli News.com.au sitesinin haberinde “Bu, Soğuk Savaş’tan bu yana tek seferde gerçekleştirilen en büyük tutuklu takası.” tabiri kullanıldı.

Hindistan’da yayın yapan India Today gazetesi ise takas operasyonunu ABD vatandaşlarının Rusya tarafından hür bırakılması üzerinden gördü. Haberde, “ABD ve Rusya’nın Sovyetler Birliği sonrası tarihin en büyük tutuklu takasını” gerçekleştirdiği söz edildi.

TAKASTA ÖNE ÇIKAN İSİMLER

Operasyonda takas edilen bu bireyler ortasında The Wall Street Journal (WSJ) muhabiri Evan Gershkovich, ABD’li eski Deniz Piyadesi Paul Whelan, Almanya vatandaşı paralı asker Rico Krieger, Rus muhalif İlya Yaşin, Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSB) subayı Vadim Krasikov öne çıkıyor.

Evan Gershkovich

Gershkovich, 1991’de ABD’de Sovyetler Birliği devrinde ülkeyi terk eden Yahudi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Çocukluğundan beri Rusçanın konuşulduğu bir ortamda büyüyen Gershkovich, gazetecilik mesleğine 2016’da New York Times’da haber asistanı olarak başladı.

2017’den itibaren Moskova’da The Moscow Times ve AFP için çalışan Gershkovich, 2022’de ABD’nin WSJ gazetesinin Moskova ofisinde muhabir olarak çalışmaya başladı.

Gershkovich, Mart 2023’te Moskova’nın yaklaşık 1600 kilometre doğusundaki Yekaterinburg kentinde casusluk yaptığı kuşkusuyla gözaltına alındı. Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSB), ABD vatandaşı gazetecinin “Amerikan hükümeti için casusluk” suçlamasıyla tutuklandığını açıkladı.

Gershkovich, bir Rus tank fabrikasından “gizli bilgi” toplamak üzere ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) için çalışmakla suçlandı. Gershkovich başta olmak üzere WSJ ve ABD yetkilileri bu iddiaları reddederken, ABD Başkanı Joe Biden ve kimi üst seviye yetkililer, Amerikalı gazetecinin derhal hür bırakılması için davet yaptı.

Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova da Gershkovich’in Yekaterinburg’daki faaliyetinin “gazetecilikle hiçbir ilgisi olmadığını” bildirdi.

Bir yıldan fazla süren mahkeme sonunda Gershkovich, temmuzda casusluktan hatalı bulunarak 16 yıl mahpus cezası aldı.

Gershkovich, Soğuk Savaş’ın bitmesinden bu yana Rusya’da casusluk cürmünden mahkum edilen birinci ABD’li gazeteci oldu. Gershkovich’in, Rusya Dışişleri Bakanlığı nezdinde akreditasyonu bulunuyordu.

Paul Whelan

Kanada doğumlu ve tıpkı vakitte ABD, İngiltere ve İrlanda vatandaşlıklarına sahip eski ABD Deniz Piyadesi Paul Whelan, Aralık 2018’de casusluk suçlamasıyla Moskova’da gözaltına alındı.

Rus mahkemesi tarafından Haziran 2020’de 16 yıl mahpus cezasına çarptırılan Whelan, kendisine yöneltilen ABD istihbaratı ismine Rusya hakkında casusluk suçlamalarını reddetti. ABD Başkanı Joe Biden, Whelan’ın ABD’ye dönebilmesi için ağır uğraş sarf ettiklerini duyurmuştu.

Whelan, takas mutabakatıyla hür bırakılanlar ortasında en uzun müddet mahpusta yatan kişi oldu.

Rusya, eski ABD deniz piyadesinin ülkede kapalı bilgi topladığını öne sürüyordu. Soruşturmayı yürüten müfettişler, Whelan’ın Moskova’daki Metropol Otel’de gözaltına alındığında bilinmeyen bilgiler içeren bir sabit diske sahip olduğunu açıklamıştı.

Whelan, bir arkadaşının düğünü için Rusya’da bulunduğunu ve aygıtın Rus bir arkadaşı tarafından kendisine verildiğini savunarak, diskin içinde tatil fotoğrafları olduğunu sandığı tarafında söz vermişti.

İlya Yaşin

Rusya’da muhalif siyasi faaliyetleriyle tanınan İlya Yaşin, ülkede düzenlenen çok sayıda şovda yer almış ve kısa vadeli mahpus cezalarına çarptırılmıştı.

Rusya Adalet Bakanlığı, yurt dışından ödeme aldığı gerekçesiyle Yaşin’i 2022’de yabancı casus listesine ekledi. Rus ordusu hakkında internet üzerinden temelsiz savlarda bulunduğu gerekçesiyle birebir yıl göz altına alınan Yaşin, mahkeme tarafından 8,5 yıl mahpus cezasına çarptırılmıştı.

Yaşin, Rusya’da aşırılıkçılıktan tutuklu bulunduğu hapishanede hayatını kaybeden Rus muhalif Aleksey Navalnıy’ın yardımcılarından birisi olarak da tanınıyordu.

Rico Krieger

1993 doğumlu Alman vatandaşı paralı savaşçı Rico Krieger, geçen yıl Belarus’a turist olarak geldiğini ve Ukrayna istihbaratının yönlendirmesiyle Belarus’ta sabotaj aksiyonları düzenlediğini, ülkedeki askeri tesislerin fotoğraflarını çektiğini itiraf etmişti.

Krieger, terör hareketi, ajanlık faaliyeti, paralı askerlik faaliyeti, aşırılıkçı küme oluşturmak ve aşırılıkçı kümeye katılmak, patlayıcı taşımak ve depolamak, irtibat sınırlarına kasıtlı ziyan verme hatalarından yargılanmış ve 24 Haziran’da idam cezasına mahkum edilmişti.

Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko, dün Krieger hakkında af kararı çıkarmıştı.

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, BBC’ye yaptığı açıklamada, Krieger’in 2015-2016 yılları ortasında Almanya’daki ABD tesislerine güvenlik hizmeti sunan bir firma olan Pond Security’de çalıştığını belirtmişti. Alman Kızıl Haçı da Rico Krieger’in geçmişte örgütün “bir bölge derneği” için çalıştığını kaydetmişti.

Krieger’in Ukrayna’daki yabancı paralı asker kümelerine katılmak için müracaat gönderdiği tabir ediliyor.

İdam cezası kararının akabinde Belarus devlet televizyonunda görüntüsü yayınlanan Krieger’in, Belarus lideri Lukaşenko’dan merhamet dilediği ve Alman hükümetini eylemsizlikle suçladığı da görülmüştü.

Vadim Krasikov

Almanya’da Gürcistan vatandaşı Zelimhan Hangoşhvili’yi öldürmekle suçlanan Vadim Krasikov müebbet mahpusa çarptırılmıştı.

Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSB) çalışanı olduğu sav edilen Krasikov, Aralık 2021’den bu yana hapisteydi.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, bir devir Çeçenistan Cumhuriyeti’nde bulunan Hangoşhvili’nin “ayrılıkçı” olduğunu söylemişti.

AA