Yaşına nazaran anayasa değiştirilmişti; Esad ailesinin sonu…

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Hafız Esad ve eşi Anisa Makluf ile çocukları. Maher, Başer, Basil, Majd ve Bushra. (Soldan sağa doğru)

Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad rejimi, 13 yılı aşkın müddettir devam eden iç savaşın akabinde bu sabah saatlerinde muhaliflerin başşehir Şam’a girmesiyle düştü.

Esad’ın düşüşü, 2000 yılında Suriye’nin beklenmedik bir şekilde devlet başkanı olarak seçildiği zamanla çarpıcı bir tezat oluşturdu. O vakitler birçok kişi, babasının otuz yıllık demir yumruğundan sonra 34 yaşında vazifeye gelen Esad’ın genç bir reformcu olmasını umuyordu. Lakin Mart 2011’de patlak veren idaresine karşı protestolarla karşı karşıya kaldığında, Esad protestocuları denetim altına almak için acımasız prosedürlere başvurdu.

O ayaklanma iç savaşa dönüştü, Suriye’deki iç savaşta yaklaşık yarım milyon insan öldü ve 23 milyon kişi yerinden edildi. Suriyeli Ürdün, Türkiye, Irak ve Lübnan’a ve Avrupa’ya kaçtı. Son 4 yıldır bölgede tansiyon düşmüştü lakin 27 Kasım’da Esad güçlerine karşı hareket etmeye başlayan muhalif silahlı kümeler, bu sabah Şam’ı denetim altına aldı ve 53 yıllık Esad rejimi sona erdi.

Beşar Esad, başlarda babasının halefi olarak yetiştirilmemişti. Suriye Devlet Başkanlığı makamına gelişine giden yol, ağabeyi Basil’in 1994’lerin başlarında Şam yakınlarındaki bir otomobil kazasında ölmesiyle açıldı. Beşar Esad bu sırada Londra’da göz hastalıkları uzmanlığı eğitimi alıyordu.

Basil’in vefatından sonra, küçük kardeşini Suriye’de iktidara hazırlama planları yapıldı. Daha sonra, yüzbinlerce kişinin vefatına, milyonlarca kişinin de konutlarından olan bir iç savaşta liderlik yaptı.

Beşar Esad 1965’te Hafıs Esad ve Anisa Makluf’un çocuğu olarak dünyaya geldi. Doğduğu sırada, Suriye, Orta Doğu ve ötesinde değerli gelişmeler yaşanıyordu. Arap milliyetçiliği bölgedeki çok sayıda ülkede bölgesel siyasete hakimdi ve Suriye de bundan farklı değildi.

Baas Partisi, Mısır ve Suriye ortasındaki kısa ömürlü (1958-1961) birleşmenin akabinde iktidara geldi ve Arap milliyetçiliği telaffuzunu yaydı. Periyodun birçok Arap ülkesi üzere Suriye de bir demokrasi değildi ve çok partili seçimler yoktu.

HAFIZ ESAD 1971-2000 YILLARI ARASINDA DEVLET BAŞKANI

Esad ailesinin bağlı olduğu Alevi toplumu Suriye’deki en dezavantajlı gruplardandı ve bu zorluk nedeniyle çok sayıda Alevi Suriye Ordusu’na katıldı. Hafız Esad da bir subay ve Baas Partisi’nin sıkı bir destekçisi olarak ortaya çıktı ve 1966’da Savunma Bakanı oldu.

Hafız Esad gücü elinde toplamasından sonra 1971’de Suriye Devlet Başkanı oldu ve bu unvanı 2000 yılındaki vefatına dek taşıdı. Bu uzun iktidar devri, Suriye’de bir dizi askeri darbenin yaşandığı bağımsızlık periyoduna tezat oluşturuyordu.

Hafız Esad, ülkesini demir yumrukla yönetti, muhalefeti bastırdı ve demokratik seçimleri reddetti. Fakat dış siyasette pragmatik bir çizgi izledi. Sovyetler Birliği ile ittifak yaparken, 1991’deki Körfez Savaşı’nda ABD öncülüğündeki koalisyona katıldı.

BEŞAR ESAD SİYASETTEN UZAK BİR YOL SEÇMİŞTİ

Beşar Esad, siyaset ve askerlikten uzak farklı bir yol seçti. Tıp alanında meslek yapmaya karar verdi.

Şam Üniversitesi’nden mezun olduktan sonra Londra’daki Western Göz Hastanesi’nde göz hastalıkları uzmanlığı için 1992’de İngiltere’ye taşındı. Beşar, gelecekteki eşi Esma el Akhras ile Londra’da tanıştı. Esma King College’ta bilgisayar mühendisliği okuyordu ve daha sonra bir yüksek lisans programı için Harvard Üniversitesine kabul edildi. Fakat hayatı, kısa mühlet sonra farklı bir yola girecekti.

AĞABEYİNİN VEFATI HAYATINI DEĞİŞTİRDİ

Hafız Esad’ın ikinci oğlu olarak, büyük oranda ağabeyi Basil’in gölgesi altında kalmıştı.

Basil’in Ocak 1994’teki mevti Beşar’ın hayatının tarafını değiştirdi. Derhal Londra’dan geri çağırıldı ve Suriye’nin bir sonraki lideri haline getirilmesine başlandı.

Hafız Esad Haziran 2000’te öldü ve 34 yaşındaki Beşar, Suriye anayasasındaki 40 yaş gerekliliği değiştirildikten sonra ülkenin devlet başkanı oldu.

Beşar Esad, 2000 yazında cumhurbaşkanlığına yemin ettiği sırada farklı bir siyasi tondaydı. “Şeffaflıktan, demokrasiden, kalkınmadan, çağdaşlaşmadan, hesap verirlirkten, kurumsal düşünceden” bahsediyordu.

Devlet Başkanı olduktan aylar sonra, Esma Akhras ile evlendi. Hafız, Zein ve Kerim isimli üç çocukları var.

Başta, Beşar Esad’ın siyasi ıslahat ve medya özgürlüğü söylemi Suriyeliler ortasında umut yarattı. Liderlik sistemi ve Esma’nın Batılı eğitiminin yeni bir devrin işareti üzere görülüyordu.

Bu sırada Suriye’de “Şam Baharı” diye bilinen bir uygar tartışma ve tabir özgürlüğü ortamı yaşandı. Ancak güvenlik güçleri 2001’de muhaliflere baskı, tutuklamalara geri döndü.

Beşar Esad, özel kesimin gelişmesini teşvik eden kısıtlı ekonomik ıslahatlara da gitti. Ekonomik kısıtlamaları yavaş yavaş kaldırdı, yabancı bankalara müsaade verdi, ithalata kapıları açtı ve özel bölümü güçlendirdi.

Liderliğinin birinci yıllarında kuzeni Rami Makluf da büyüdü. Makluf büyük bir ekonomik imparatorluk kurdu.

IRAK VE LÜBNAN

2003’teki Irak Savaşı, Beşar Esad ve Batılı idareler ortasındaki ilgilerde büyük bir bozulmaya neden oldu. Suriye Cumhurbaşkanı, Irak’ın ABD öncülüğündeki işgaline karşıydı. Birtakım kısımlar bu tavrı, Suriye’nin bölgede Amerikan müdahalelerinin bir sonraki gayesi olması kaygısıyla açıkladı.

Aralık 2003’te ABD, Şam’a çeşitli münasebetlerle ambargo uygulamaya başladı. Münasebetlerin nedeni yalnızca Irak ile değil, Suriye’nin Lübnan’daki varlığıyla da irtibatlıydı.

Şubat 2005’te bölgedeki esas Suriye karşılarından biri, eski Lübnan Başbakanı Refik Hariri başşehir Beyrut’un merkezindeki şiddetli bir patlamayla suikasta uğratıldı. Dikkatler süratle Suriye ve müttefiklerine çevrildi.

Lübnan’de büyük şovlar yapıldı ve Şam’a yönelik milletlerarası baskı artırıldı. Bu durum da Suriye’nin Lübnan’daki yaklaşık 30 yıllık askeri varlığının sona ermesini beraberinde getirdi.

Suçlamalara rağmen, Esad ve Lübnan’daki esas müttefiki Hizbullah, süreki Hariri’nin öldürülmesiyle konusundaki tezleri reddetti. Özel bir memleketler arası mahkeme bir Hizbullah üyesini 2020’de bu hatadan mahkum etti.

Beşar Esad genel olarak dış siyasette babasının izlerini takip etti, direkt askeri çatışmalardan kaçınırken, dikkatli hareketler yaptı.

İktidardaki birinci 10 yıldan sonra, muhalif sesler bastırılmaya devam edilirken, Esad’ın idaresi otoriter olarak tanımlanabilirdi.

Aralık 2010’da eşi Esma Esad Vogue mecmuasına bir söyleşi verdi ve konutlarının “demokratik” yönetildiğini söylemişti.

Suriye’de 13 yılı aşkın müddettir devam eden iç savaş bugün muhaliflerin Şam’ı denetim altına almasıyla sona erdi. Beşar Esad’ın şu an nerede olduğuysa bilinmiyor.

Kaynak: Habertürk